Yurtdışı Seçimi Çok Sakıncalı

Yurt dışı seçmenlerin oy verme yöntemleri

Aşağıda ele alınan “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki 298 Sayılı Kanunun bazı maddelerine ilişkin yapılan değişikliklere yönelik kamuoyunda oluşan sorular sırasıyla aşağıda verilmiştir.

Soru 1 : Neden seçimlere yönelik yapılacak  bağımsız yargı güvencesindeki her türlü iş ve işlemler, iktidar partisinin bir bakanın himayesinde bulunan Dışişleri  Bakanlığının personeli eliyle yürütülecektir ? Bu süreç sonunda ortaya çıkabilecek olumsuzluklar seçim güvenliği açısından sorun oluşturmaz mı ?

Soru 2 : Yurt dışı temsilcilikler dışında hangi mahallerde sandık kurulacağı ve sandık kurulunun hangi görevlilerden oluşturulacağı Dışişleri Bakanlığının personelinin inisiyatifine bırakılmaktadır ? YSK’nın dış temsilcilikler şeklinde sınırlandırma yaparak, olur olmaz yere sandık kurulmasının önüne  geçmesi gerekmez mi ?

Soru 3 : Niçin yurt dışı temsilciliklerde kurulacak seçim sandıklarında oy verme süresi otuz sekiz gün boyunca devam edecektir ? Bu kadar uzun sürede her gün nicelik bakımından tutanak altına alınacak oy torbaları sağlıklı bir şekilde korunabilecek mi ?

Soru 4 : Yurt dışı temsilciliklerde kurulacak seçim sandıkları, sandık kurulları tarafından her gün oy verme süresinin bitiminde sandıkların açılmasıyla çıkan oy zarflarındaki seçim sonuçları tutanak altına alınmıyor da,  açılmamış zarf adedi ve oy kullanan seçmen sayısı tutanağa geçiriliyor.

Soru 5 : Neden açılmamış kapalı oy zarfları ile tutanağın aslının bulunduğu torba Dışişleri Bakanlığının personeli eliyle Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna ulaştırılmaktadır ? Bu torbaların içinde seçmen kararlarına ilişkin sonuçlar tutanağa geçmediği için bu oy torbalarının yolda bir tarafı desteklemeye yönelik müdahaleye uğramayacağını kim garanti edebilir ? Bu ortamda hiç bir müdahaleye uğramadığı söylemi toplumda ne kadar inandırıcı olabilir ?

Soru 6 : Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu’na yukarıda bahsedilen koşullarda ağzı mühürlü olarak gelen oy torbalarını sandık kurullarınca açarak sayım ve dökümünü yapmak bir formaliteden ibaret olmaz mı ?

Yukarıdaki soruların oluşmasına neden olan yurt dışında yaşayan Türk Vatandaşlarının oy verme yöntemleri ve genel ilkelerini belirleyen Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki 298 Sayılı Kanunun bazı  önemli maddelerine ilişkin değişiklikler aşağıda verilmiştir (Kaynak: www.ysk.gov.tr ve www.resmigazete.gov.tr).

Yurt dışı seçmenlerin oy verme yöntemleri ve genel ilkeler

Madde 94/A – (Ek: 13/3/2008-5749/10 md.)

(Değişik birinci fıkra: 9/5/2012-6304/5 md.) Yurt dışı seçmenlerin oy kullanmasında; sandık, gümrük kapılarında oy kullanma veya elektronik oylama yöntemlerinin birlikte veya ayrı ayrı uygulanmasına, seçim türüne ve yabancı ülkenin durumuna göre, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak Yüksek Seçim Kurulunca karar verilir. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlerin oy kullanmalarına yönelik iş ve işlemlerde, Dışişleri Bakanlığının bilişim altyapısından faydalanılabilir. Dışişleri Bakanlığı, Yüksek Seçim Kurulunun belirleyeceği usul ve esaslar doğrultusunda,kullanılacak olan bilişim altyapısının oluşturulması ve güvenliği için gerekli tedbirleri alır.

Yurt dışı seçmenlerin sandıkta oy vermesi

Madde 94/C – (Ek: 13/3/2008-5749/10 md.)

(Değişik ikinci fıkra: 9/5/2012-6304/6 md.) Hangi yurt dışı temsilciliğinde ve mahalde sandık kurulacağı, sandık kurulunun hangi görevlilerden oluşturulacağı Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.Bu belirlemeye göre; sandık kurulu başkan ve üyelerinin seçimi Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca yapılır. Sandık kurulu bir başkan,bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan üç siyasi partinin bildirdikleri birer isimden oluşur ve aynı usulle yedek üye seçilir. Siyasi partiler üye bildirmez ise eksiklik kamu görevlileri veya seçmenler arasından seçilecek üye ile doldurulur. Sandık kurulu başkan ve üye seçimleri, yurt dışında öncelikle sandığın kurulacağı yerde görevli kamu görevlisi ve seçmenler arasından yapılır.

(Değişik birinci fıkra: 9/5/2012-6304/6 md.) Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı bulunan seçmenler, yurt dışı temsilciliklerimizde ve ihtiyaç duyulması halinde yerel makamların uygun göreceği diğer yerlerde kurulacak seçim sandıklarında seçimin yapılacağı günün kırkbeş gün öncesinden başlamak üzere, Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde düzenlenen oy verme gün takvimine göre, seçim gününden önceki yedinci gün saat 17.00’ye kadar oy kullanabilirler. Ancak, yabancı ülkedeki seçmen sayısı gözetilerek oy kullanma gün süresi, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak Yüksek Seçim Kurulunca kısaltılabilir. Oy kullanma saatleri mahalli saat ile 08.00-17.00 arasıdır. Yabancı ülkenin durumu gözönünde tutularak seçmenlerin hangi yurt dışı temsilciliğinde ve mahalde tatil günleri dâhil yirmidört saat, hangilerinde daha az süre ile oy kullanabileceğine, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak Yüksek Seçim Kurulunca karar verilir ve alınan bu karar elektronik ortamda ilan edilir. Yabancı ülkede yaşayan seçmen sayısının fazlalığı hâlinde, her seçmenin kendisi için belirlenen günde ve sandıkta oy kullanmasına da karar verilebilir.

(Değişik yedinci fıkra: 9/5/2012-6304/6 md.) Sandık kurulları tarafından her gün oy verme süresinin bitim saati olan 17.00’de veya başka bir bitim saati belirlenmişse bu saatte, bu Kanunda belirtilen usullere göre sandık açılır. Çıkan oy zarfları açılmadan adedi, oy kullanan seçmen miktarı ve bunların birbirine uygunluğu bir tutanakla tespit edilir.

(Değişik sekizinci fıkra: 9/5/2012-6304/6 md.) Her dış temsilcilikte oyları saklamak ve ağzı mühürlü oy torbalarını Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenecek yöntemlerle Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna ulaştırmakla görevli olmak üzere; o yer misyon şefi veya en kıdemlinin başkanlığında, o temsilcilikte görevli bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan üç siyasi partinin bildirdikleri isimlerden oluşturulan sandık kurulu, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca kurulur ve aynı usulle yedek üyeler seçilir. Siyasi partiler üye bildirmez ise eksiklik kamu görevlileri arasından seçilecek üye ile doldurulur. Kapalı oy zarfları açılmaksızın tutanağın aslı ile birlikte bir torbaya konularak ağzı sandık kurulu mührüyle mühürlenir ve muhafaza altına alınmak üzere sandık kurulu başkanınca ilgili komisyona teslim edilir. Oy torbaları komisyon tarafından en seri vasıtayla Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna gönderilir. Tutanağın bir sureti ilgili yurt dışı temsilciliğimizde saklanır.

(Değişik onuncu fıkra: 9/5/2012-6304/6 md.) Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca, yurt içerisinde oy verme süresi bittikten sonra, yurt dışından ağzı mühürlü olarak gelen oy torbaları, genel esaslara uygun bir şekilde, Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun denetimi altında, sandık kurullarına açtırılarak sayım ve dökümü yaptırılır ve tutanak altına aldırılır. Bu tutanaklar esas alınarak birleştirme işlemlerine ilişkin tutanak düzenlenir ve sonuçlar Ankara İl Seçim Kuruluna iletilir. Ayrıca geçici gümrük kapısı seçim kurullarından gelen geçici birleştirme tutanağındaki sonuçlar kendi içerisinde birleştirilir ve bu sonuçlar Ankara İl Seçim Kuruluna iletilir. Ankara İl Seçim Kurulunca da yurt dışı sandıklarından gelen sonuçlar ile gümrük kapılarından gelen sonuçlar birleştirilir ve düzenlenen tutanak en seri vasıtayla Yüksek Seçim Kuruluna gönderilir.

Yurt dışı seçmenlerin gümrük kapılarında oy vermesi

Madde 94/E – (Ek: 13/3/2008-5749/10 md.)

(Mülga birinci cümle: 9/5/2012-6304/7 md.) (…) Oyunu veren seçmene çizelgede isminin bulunduğu yer imzalatılarak oy verme işlemi tamamlanır. Oy verme süresince sandık kurullarının değişikliği sırasında Kanunda gösterilen usulde sandık açılır, çıkan oy zarflarının adedi ile oy kullanan seçmen miktarı ve bunların birbirine uygunluğu bir tutanakla tespit edilir. Oy zarfları ve tutanağın bir sureti bir torbaya konularak ağzı mühürlenir ve muhafaza altına alınmak üzere sandık kurulu başkanınca ilgili geçici gümrük kapısı seçim kuruluna teslim edilir.

(Değişik onbirinci fıkra: 9/5/2012-6304/7 md.) Seçimin yapıldığı gün saat 17.00’den itibaren sandık ve torbalar genel esaslara uygun bir şekilde açılarak geçici gümrük kapısı seçim kurullarınca sayımı ve dökümü yapılır. Geçici gümrük kapısı seçim kurulu birleştirme tutanağı düzenlenir ve bu tutanakla birlikte seçim işlerine ait diğer evrak, varsa itiraz dilekçeleriyle birlikte, Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna en seri vasıtayla gönderilir.