Sayfayı Yazdır | Pencereyi Kapat | Resimleri Göster
Açıklama: Dünya'nın kaldırdığı kölelik 200 yıl sonra geri geldi
Kategori: Ekonomi-Çalışma Hayatı
Eklenme Tarihi: 07 Mayıs 2016
Geçerli Tarih: 03 Mayıs 2024, 05:06
Site: Görele Sol Platformu
URL: http://www.gorelesol.com/haber_detay.asp?haberID=23063
Kiralık işçi yasası
Meclis'ten geçti. Kölelik geri geldi
AKP'de yaşanan
olaylarda dolayı kamuoyu gündemine girmeyen ve sendikalar tarafından 'kölelik
yasası' olarak adlandırılan, işçilerin kiralanmasını sağlayan Özel İstihdam
Büroları Yasa tasarısı Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yasaya ilk günden
karşı çıkan Disk Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, 'İnsan ticareti, tarihteki en
büyük suçlardan biri' dedi.
Cumhurbaşkanı Abdullah
Gül, sendika temsilcileriyle görüştükten sonra yasayı veto etmişti. Büyük
tartışmalara yol açan ve yıllardır gündemde olan kiralık işçilik ve özel
istihdam bürolarının yasalaşması, halihazırda kayıtdışı olarak mevcut olan özel
istihdam bürolarını yasal hale getirecek. Kiralık işçiliğin en önemli
sonuçlarından biri de güvencesiz çalışmanın yaygınlaşması olacak. Tasarının
yasalaşması için Meclis geç saatlere kadar çalıştı ve tasarı AKP'nin oylarıyla
kabul edildi. CHP, MHP ve HDP ise tasarıya ret oyu verdi.
Dünya'nın kaldırdığı kölelik 200 yıl sonra geri geldi
Özel İstihdam Büroları
yasasının çalışma hayatındaki tüm dengeleri değiştireceğini belirten DİSK Ege
Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, 'Her şeyden önce emekliliği ilgilendiriyor ve
kıdem tazminatını ortadan kaldırıyor. Bundan sonra işverenler, ihtiyacı
düzeyinde ve ihtiyacı kadar işçi çalıştıracak. İşçiler, 1-3 aylık ya da 15
günlük çalışacak ama maaşlarını ve sigortalarını özel istihdam büroları
halledecek. 200 yıl önce Amerika ve diğer devletler köleliği kaldırdı. 2016'da
Türkiye'de yeniden kölelik çalışma düzenini oluşturuyoruz. AKP hükümetinin
vekilleri TBBM'de kölelik yasasının geçmesi için ellerini çifter çifter
kaldırıyor. Bu durum AKP'nin sermayeyi nasıl koruduğunu ve savunduğunu da
gösteriyor' diye konuştu.
ÖİB'ler üzerinden işçi kiralanabilecek
ÖİB'lerle iş güvencesi
ortadan kalkacağını, kıdem tazminatının ve ihbar tazminatının ortadan
kaldırılacağını belirten Sarı, '1-9 arası işçi çalıştıran iş yerlerinde 5
işçiye kadar, 10'un üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde yüzde 25 oranında
kiralık işçi çalıştırılabilecek. Böylece kayıtlı istihdamın nerdeyse yarısı bu
kölelik büroları aracılığı ile güvencesiz çalıştırılacak. Kural dışı,
güvencesiz ve esnek çalışma biçimleri kural haline gelecek. Sendikal
örgütlenmeler çok ciddi kan kaybedecek. İşverenlerin işten çıkarma maliyetleri
düşecek ve işçiler istenildiği gibi kullanılıp kapı önüne konulacak. İddia
edildiği gibi kayıt dışı istihdam düşmeyecek çünkü işverenlerin tercih ettiği
en esnek çalıştırma biçimleri kayıtdışında. İşçi sınıfı 'kiralık işçilik' adı
altında kölelik ilişkilerine mahkum edilecek. Gelir, emeklilik, yıllık izin ve
sağlık ile ilgili bütün haklar tamamen ortadan kalkacak ve kiralık işçiler aynı
işi yapan diğer işçilere göre çok daha düşük ücrete mahkum olacaktır. Uzun
çalışma saatleri açısından dünyada zirvede yer alan ülkemizde, kiralık işçiler
yoğun çalışma temposuyla, yoğun bir sömürü çarkı içinde olacak' dedi.
'ÖİB'ler köle
pazarları'
Ülkemizde iş hukuku, işçi-işveren arasındaki sözleşme, iş yeri ve iş kolu düzenlemeleri üzerine kurulu olduğunu ve Meclis'ten geçen tasarının çalışma yaşamını tamamen hukuk dışı bir hal aldıracağını söyleyen Sarı, 'İşverene toplu işten çıkarma hakkı tanınacak, işveren 8 ay sonra aynı işçiyi kölelik bürolarından çok daha ucuza, sendikasız, haksız hukuksuz kiralayabilecek. ÖİB'ndan işçi kiralama hakkı kazandığında, 'kadrolu' işçilerin üzerinde sürekli bir baskı oluşturulacak. Kiralık işçiler, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği uygulamalarından yaralanamayacak, ağır, tehlikeli ve ölümcül risklerle karşı karşıya kalacak ve İşsizlik Fonundan yararlanma olanakları olmayacak. İş-Kur işlevsiz hale gelecek, kamu emek gücü piyasasındaki sorumluluklarını tamamen üstünden atmış olacak. Kamudaki alt işverenler, ÖİB'ndan işçi kiralayabilecekler ve kamuda taşeron köleliğini aratan çalışma düzeninin kurulması sağlanacak. Sonuç olarak, Özel İstihdam Büroları köle pazarları. Özel İstihdam Büroları İle Geçici İş İlişkisi oluşturulması insan ticareti. İnsan ticareti, tarihteki en büyük insanlık suçlarından biri' dedi.
Geçici İşçilik Nedir?
Özel İstihdam Büroları Yasalaştı... Peki Neler Getiriyor?
İşçi sendikalarının "kölelik
büroları" olarak nitelendirdiği "Özel İstihdam Büroları"nın
kurulmasına ilişkin kanun tasarısı TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi ve
yasalaştı...
Yasanın hükümet
çevreleri tarafından kadın işçileri, ev emeği ve tarım işçilerini gözetmek
amacıyla hazırlandığını söylemine karşılık, sendikalar bu yasayla birlikte
taşeron sisteminin sınırsız hale geleceğini, asıl işverenle hukuki bir bağı
kalmayan işçilerin istendiği anda işten çıkartılabileceğini söylüyor.
"Özel İstihdam
Büroları"nın kurulmasını öngören kanun
tasarısı TBMM Genel Kurulu'nda görüşülerek yasalaştı.
'İş Kanunu ile Türkiye
İş Kurumu Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun' ile özel istihdam
bürosunun faaliyet alanı genişletiliyor, geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti bu
bürolara veriliyor.
Geçici iş ilişkisi,
özel istihdam büroları aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı
şirketler topluluğuna bağlı başka bir iş yerinde görevlendirme yapılarak
kurulabilecek.
Yasa, özel istihdam
bürolarına, işveren ile geçici işçi sağlama sözleşmesi yaparak, işçisini geçici
olarak işverene devri yetkisini getiriyor.
Doğum izni ve doğum
sonrası kısmi çalışma hakkı kullanan, askerlik hizmetini yapan ve iş sözleşmesi
askıya alınan çalışan yerine başka bir işçi ile geçici iş ilişkisi, bu hallerin
devamı süresince kurulabilecek.
Mevsimlik tarım
işlerinde veya temizlik işleri, hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetleri gibi ev
hizmetlerinde, süre sınırı aranmadan geçici iş ilişkisi oluşturulabilecek.
İşletmenin günlük
işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, iş sağlığı ve
güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen
zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde, işletmenin iş hacminin öngörülemeyen
şekilde artması halinde ve mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş
artışları halinde, en fazla 4 ay süresince geçici iş ilişkisi kurulabilecek.
Kamuda ve madenlerde geçici işçi çalışamayacak
Geçici işçi sağlama,
mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları haricinde, toplam 8 ayı
geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilecek. Sürenin sonunda aynı iş için
6 ay geçmedikçe geçici işçi çalıştırılamayacak.
Toplu işçi çıkarılan
iş yerlerinde 8 ay süresince, kamu kurum ve kuruluşlarında, yer altında maden
çıkarılan iş yerlerinde geçici işçi çalıştırılamayacak.
Grev ve lokavt uygulaması sırasında geçici iş ilişkisi kapsamında
işçi çalıştırılamayacak.
Geçici işçi ile
yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa
haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilecek, bu süre üç ayı
geçemeyecek.
İşveren özel istihdam bürosu olacak
Geçici iş ilişkisinde
işveren, özel istihdam bürosu olacak. Özel istihdam bürosu işçisi, geçici iş
ilişkisi kurulan işverenin iş yerindeki tüm açık işlerden haberdar edilecek.
İş yerindeki sosyal hizmetlerden yararlanabilecek
Geçici işçiler,
çalıştıkları dönemlerde ulaşım, yemek, kantin ve çocuk bakım hizmetleri gibi
sosyal hizmetlerden, çalışmadıkları dönemlerde ise özel istihdam bürosundaki
eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlanabilecek.
Özel istihdam bürosu
ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında yapılacak olan geçici işçi sağlama
sözleşmesinde, sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi, işin niteliği, özel
istihdam bürosunun hizmet bedeli, varsa geçici işçi çalıştıran işverenin ve
özel istihdam bürosunun özel yükümlülükleri yer alacak.
Sözleşme 6 aylık ve en fazla 2 yenileme
Aynı holding veya
şirketler topluluğu içinde kurulan geçici iş ilişkisi 6 ayı geçemeyecek, en
fazla iki defa yenileme yapılabilecek.
Sözleşme süresinin
dolmasına rağmen geçici iş ilişkisi devam ederse, belirsiz süreli iş sözleşmesi
kurulmuş sayılacak. Bu durumda özel istihdam bürosu, işçinin geçici iş
ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta
primlerinden sözleşme süresince sorumlu olacak.
Geçici işçi, iş yerine
ve işe ilişkin kusurundan kaynaklı zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene
karşı sorumlu olacak.
"
Uzaktan çalışma"
Uzaktan çalışma,
"işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş
görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile iş yeri dışında
yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi"
olarak tanımlanıyor.
Uzaktan çalışmada
işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal
işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacak.Türkiye İş Kurumu Kanunu'na,
"Özel istihdam bürosu", "İş arayanların elverişli oldukları
işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına
aracılık yapan, geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti yürütmek üzere kurum
tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan bürolar"
olarak tanımlanıyor.
İzinler hangi hallerde iptal edilecek?
•
Kabul edilen yasayla
birlikte, özel istihdam bürosu ve geçici iş ilişkisi kurma izinlerinin hangi
hallerde iptal edileceği düzenleniyor.
•
Özel istihdam bürosu
kurma izni; aranan şartların kaybedilmesi veya taşınmadığının sonradan
anlaşılması, izin almadan faaliyetin yürütülmesi, istisna tutulan meslek
mensupları dışında iş arayanlardan ücret alınması veya menfaat sağlanması, iş
arayanlara ilişkin bilgilerin iş ve işçi bulma faaliyetinden başka bir amaçla
toplanması, çalışma izni bulunmayan yabancı işçi çalıştırıldığının tespit
edilmesi, 12 ay boyunca hiçbir işe yerleştirmeye aracılık yapılmaması halinde,
özel istihdam bürosu izni iptal edilecek, 3 yıl süreyle izin
verilmeyecek.Kurumca verilen geçici iş ilişkisi kurma yetkisi; iznin iptal
edilmesi, işçi sayısının yüzde 10'unun ücretinin ödeme gününden itibaren 20 gün
içinde ödenmemesi, bir yıl içinde en az bir işçinin ücretinin en az üç defa
sözleşmeyle belirlenen ücretin altında ödenmesi, kayıt dışı işçi
çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde geçici iş ilişkisi kurma yetkisi
iptal edilecek ve 3 yıl süreyle izin verilmeyecek.
•
Geçici iş ilişkisi
kurma yetkisinin iptali halinde, devam eden sözleşmelerin uygulanmasına süreler
tamamlanıncaya kadar devam edilecek, ancak bu dönem içerisinde geçici iş
ilişkisi kurma veya geçici işçi sağlama sözleşmesini uzatma yetkisini
kullanılamayacak.
•
Özel istihdam
bürosunun kapanması halinde geçici işçi çalıştıran işverene bu durumun tebliğ
edilmesiyle geçici iş ilişkisi sona erecek.Kurum tarafından aracılık izni veya
geçici iş ilişkisi yetkisi verilmemesi, bu iznin veya yetkinin iptal edilmesi
kararlarına karşı, kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 iş gününde yetkili iş
mahkemesinde dava açılabilecek.
•
Özel istihdam bürosu,
aracılık ve geçici işçi sağlama faaliyeti karşılığı olarak işverenden hizmet
bedeli alabilecek. İş arayanlardan ve geçici iş ilişkisiyle çalıştırılan
işçilerden menfaat sağlanamayacak ve hizmet bedeli alınamayacak. Ancak özel istihdam
bürolarınca, istisna tutulan meslekler ve pozisyonlar için hizmet bedeli
alınabilecek.
TMMOB: Taşeron sistemi sınırsız hale getiriliyor
Türkiye Mühendis ve
Mimar Odaları Birliği yasayı sert sözlerle eleştirdi. Yapılan açıklamada şu
ifadelere yer verildi:
Yasanın her ne kadar
kadın işçileri, ev içi emeği ve tarım işçilerini gözetmek için hazırlandığı
ifade edilse de gerçek bundan bir hayli uzakta. Gerçeklikte Özel İstihdam
Büroları aracılığı ile işverenlerin asıl iş koluna dahil olan işler için de
işçi kiralayabilecekleri temelini taşıyor. Yani geçmişte asıl işkolunu
kapsamayan taşeron sistemi sınırsızlaştırılıyor. Böylelikle asıl işverenle
hukuki bir bağı kalmayan işçiler istendiği anda işten çıkartılabilecek ve
işçilerin örgütlenme hakları da fiilen ellerinden alınmış olacak.
Emek örgütlerinin şu
ana dek yaptığı araştırmalar bu yasanın
sonucunda Türkiye'deki kayıtlı istihdamın yarısı kiralık işçilik olarak
kullanılır hale gelecek. Bu durumda işçiler her an işten çıkartılabilecek,
kıdem tazminatlarını kullanmaları mümkün olmayacak. Yıllık izinlerin kullanımı
ise hayal olacak. Çalışanlar işveren tarafından kiralandıkları için keyfi işten
çıkarmaların tüm zemini işverene sunulmuş olacak. Bunun sonucu olarak işçilerin
sağlık sigortaları, gelirleri, SGK prim ödemeleri de düzenden arındırılacak.
Her kiralanma aralığında işçiler devlete sağlık pirimini ödeyecek. Emeklilik
hayal olacak.
"İşverenler
kârlarını katlayacaklar, işçiler de daha önce aldıkları ücretlerden daha az
kazanıp daha çok çalışacaklar"
Gazeteci ve sosyal
güvenlik uzmanı Ali Tezel'de ilgili yasayı tasarı halindeyken Yeni Yüzyıl
gazetesindeki köşesinde yazdığı yazıda eleşirmişti. Tezel,yazısında yasayla
ilgili, " İşçi de kaza sonrasında gerek maddi ve gerekse manevi tazminat
konusunda hem asıl işvereni hem de taşarondan dilediğine dava açabilmekteyken
bu yasadan sonra sadece ÖİB’ye dava açabilecek.
Örneğin, şu an 1500 işçisi olan bir otomobil fabrikası tüm işçilerine hepinizi işten çıkardım ama şimdi gidip ÖİB’lerle anlaşır gelirseniz hepinizi kiralık işçi olarak tekrar alacağım derse yasal olarak bunu engelleme imkanı yok. Yani işverenler şimdi tüm işçilerini ÖİB’lerden kiralayıp, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, yıllık izin ve parası vermek zorunluluğundan kurtulacaklar" ifadelerine yer vermişti.
haberler