Sayfayı Yazdır | Pencereyi Kapat | Resimleri Gizle
Açıklama: Her yıl,Birleşmiş Milletlere üye ülkelerde 5 Haziran Dünya Çevre Günü olarak kutlanır.
Kategori: Çevre
Eklenme Tarihi: 05 Haziran 2015
Geçerli Tarih: 04 Mayıs 2024, 11:06
Site: Görele Sol Platformu
URL: http://www.gorelesol.com/haber_detay.asp?haberID=21367
Dünya Çevre Günü
1972 yılında İsveç’in
Stockholm kentinde doğal çevrenin korunması amacı ile Birleşmiş Milletler Çevre
Konferansı toplanmıştır. Üye ülkeler bu toplantıda çevre sorunlarını ele almış
ve çevre kirlenmesine karşı ortak çözüm yolları aramışlardır. Birleşmiş
Milletler Çevre Konferansı’nda 5 Haziran gününün Dünya Çevre Günü olması
kararlaştırılmıştır. Her yıl, Birleşmiş Milletlere üye ülkelerde 5 Haziran Dünya
Çevre Günü olarak kutlanır.
Ülkemizde de bu amaçla
1978 yılında Türkiye Çevre Sorunları Vakfı, daha sonra Başbakanlığa bağlı olan
Çevre Müsteşarlığı kurulmuştur. Çevre Müsteşarlığı 5-11 Haziran tarihleri
arasını Çevre Koruma Haftası olarak kabul etmiştir. Çevre Koruma Haftasında
okullarda öğrencilere doğal çevrenin korunması gereği öğretilir. Hafta boyunca
radyo ve televizyonda halka çevre kirlenmesi ile ilgili bilgiler verilir.
Alınması gerekli önlemler anlatılır. Gazete ve dergilerde doğal çevrenin
korunmasına ilişkin yazılara yer verilir.
Hava Nasıl Kirlenir?
Havayı karbon
monoksit, kükürt oksitleri, hidrokarbonlar, azot oksitleri ve parçacık
halindeki maddeler kirletir.
Motorlu taşıtlar,
elektrik enerji santralleri, konut ısıtma araçlarının yakıt artıkları, çöplerin
ve benzerlerinin yakılmasından doğan dumanlar havayı kirletirler.
Kükürt oksitleri
solunum borusuna, akciğere ve gözlere zarar verir.
Karbon monoksit
kandaki oksijeni azaltır, kansızlık ve kalp yetmezliğine yol açar.
Bu gazlardan
insanların yanı sıra hayvanlar ve bitkiler de olumsuz etkilenir.
Sular Nasıl Kirlenir?
Akarsular,göller,
denizler ve yer altı suları kimyasal atıklarla kirlenirler. Kimyasal atıklarla
sulara, sodyum, potasyum, amonyum, kalsiyum, klorür, nitrat, nitrit,
bikarbonat, sülfat, fosfat ve metal iyonları karışır.
Tarım ilaçları,
deterjanlar, asitler ve fenollü maddeler de suları kirleten zararlı organik
bileşkelerdir.
Bu zararlı maddeleri
sulara genellikle dereler ve kanalizasyonlar taşır.
Özellikle kâğıt,
kimya, petrol ve demir-çelik sanayinin yoğunlaştığı yerlerde kirlilik oranı
artar.
Ülkemizde de özellikle
İzmir, İzmit körfezleri, Marmara Denizi ve Haliç’te kirlilik oldukça fazladır.
Bu kirlilik nedeniyle toplu balık ölümleri gerçekleşmektedir.
Toprak Nasıl Kirlenir?
Toprağı kirleten
başlıca maddeler tarım ilaçları, sanayi atıkları ve kimyasal gübrelerdir.
Özellikle tarım
ilaçlarının ve kimyasal gübrelerin içinde çok çeşitli maddeler bulunduğu için,
bunların dikkatli kullanılması gerekir. Düzensiz kullanılan maddeler toprağı ve
yaşamı toprağa bağlı tüm canlıları etkilemektedir. Şahin, atmaca, sığırcık,
kartal, pelikan, karabatak gibi yaşamı toprağa bağlı hayvanların yok olması da
tarım ürünlerine zarar veren böceklerin artmasına ve tarımsal verimin düşmesine
yol açar.
Geri Dönüşüm Nedir?
Evlerimizin önündeki
çöp bidonları, akşamları çöp kamyonları ile toplandıktan sonra nereye
götürülüyor ya da nasıl yok ediliyor hiç düşündünüz mü? Gelin birlikte şu an
bazı şehirlerimizde uygulanmaya başlanan ‘Geri Dönüşüm Projesi’ hakkında bilgi
edinelim. Bu yazıyı okuduktan sonra çöplerin işe yaradıklarını ve hatta
ekonomiye katkı sağladıklarını öğrenerek, şaşıracaksınız.
Geri Dönüşüm - 1
Kentler ve içinde
barındırdığı nüfus büyüdükçe çöp sorunu da giderek artıyor. Zamanla kentlerin
büyümesi, günlük yaşamda üretilen çöpün yok edilmesine ilişkin şu sorunları
ortaya çıkarıyor:
- Toplama
- Depolanma
- Yok edilme
Çevre korumacıların çöp konusuna ağırlık
vermesi; halkın da evlerde atılan çöplerin yok ediliş biçimiyle ilgilenmesine
sebep olmuştur. Aynı zamanda yerel yönetimler de çöplerin atılabileceği arazi
bulmakta zorlanmaktadır. Çoğu ülkede eskiden uygulanan açık çöplük sistemi
yetersiz olduğu, kötü bir görünüm verdiği, ekonomik olmadığı ve tehlike
yarattığı için bırakılmıştır. Ülkemizde de son zamanlarda Geri Dönüşüm
Dönüştürme projeleri gündeme gelmektedir. Peki, geri dönüşüm işlemi nasıl
yapılmaktadır? Gelin, birlikte öğrenelim.
Geri Dönüşüm - 2cevre
Piroliz
Çöpler yakılarak,
gömülerek ve piroliz ile ortadan kaldırılabilir. Piroliz ;çöp yığınları
içindeki cam ve metallerin ayrılmasından sonra geriye kalan ve işe yaramaz gibi
görünen organik maddelerin, hava kullanılmadan ısıtılarak gaz, sıvı yakıt ve
kömüre dönüştürülmesi işlemine verilen isimdir.
Gelişmiş ülkelerin
çoğunda, çöp yığınlarını ortadan kaldırmak için yakma ve gömme işlemleri yerine
çöpün değerlendirildiği, atıkların içindeki, işe yarar kısımların geri
kazanıldığı piroliz işlemi uygulanmaktadır.
Piroliz işlemi; kimya
veya demir-çelik endüstrisinde kullanılan, yüksek sıcaklığa, sülfit ve
kloritler gibi aşındırıcı gazlara dayanıklı bir yapıya sahip fırınlarda
gerçekleştirilmektedir. Fırının erimeyen bir taban yapısı vardır. Atıklar
fırının üst kısmından fırına atılır. Fırının sıcaklığı aşağıya indikçe arttığı
için, dibe çöken atıkların yapısında bulunan gazlar açığa çıkar. Oluşan bu
gazlar ısındıkları için yükselir ve fırının üst kısmına yakın bir yerden dışarı
çıkar. Çıkan gazı külden kurtarmak ve nemini almak için gaz temizleme ünitesine
gerek vardır. Diğer atıklar ise fırının dip kısmında erimiş mucur olarak
birikir. Mucur su vasıtasıyla ayrıştırma tanklarına gönderilir. Ayrıştırma
tankında, metallerden arındırılan mucur, yüksek vasıflı karbon (kok kömürü)
olarak değerlendirilir. Piroliz işlemi yakma ve gömme işlemlerine göre çöplere
uygulanacak en kazançlı ve en güvenli yöntemdir.
Geri Dönüştürme Tesisi
Fabrikada esas işlemin
yapıldığı yer piroliz fırınıdır. Fabrika alanına gelecek çöplerin, piroliz
fırınına verilmeden önce ve fırından ürünler alındıktan sonra, bu ürünlerin
düzenlenmesi için birtakım ön-arka elemanlara ihtiyaç vardır. Sözü geçen
ön-arka ekipmanlar ve piroliz fırınının birleştirilmesi ile çöp işleme
fabrikası meydana gelmektedir.
Geri Dönüşüm - 3
* Öncelikle fabrika alanına kamyonlarla gelen
çöpün içinde bulunan mobilya, beyaz eşya ve öteki büyük maddeler elle ayrılır.
* Bu ayırma işleminden sonra kamyonlar
yüklerini nakledicilere boşaltır. Naklediciler de atıkları ayırıcı eleğe
taşırlar. Bu bölümde büyük parçalı metaller ayrılarak preslenmek üzere
kalıplama bölmesine gönderilirler. Diğer atıklar boyutlarına göre ayrılmak için
parçalayıcıya geçerler.
* Parçalayıcıdan çıkan atıklar hava
sınıflandırıcısına geçer. Bu bölümde, kompresörle üflenen havanın etkisiyle
atıklar içinde bulunan cam, metal ve plastik parçacıkları dibe çöker.
* Hava sınıflandırıcısından geçen atıklar,
piroliz fırınına verilir. Fırında bir önceki bölümde anlattığımız piroliz
işlemi gerçekleştirilir. Piroliz işlemi sonucunda iki ana ürün elde edilir: ‘gaz’
ve ‘kömürleşmiş atıklar’.
Piroliz işlemi sonunda
üretilen gaz, temizlenmek üzere gaz temizleme ünitesine geçer. Gaz temizleme
ünitesinde birtakım kimyasal işlemlerden geçirilerek yağ ve cevrekülden
arındırılan gazın içinde kalan nem oranı, kondansatörle indirgenir.
Kondansatörden çıkan gazın sıcaklığı oldukça yüksektir. Bu gazın sıcaklığı ısı
değiştiricilerle suya aktarılır ve suyun buharlaşması sağlanır. Katı atık
dönüşüm tesisinin kenarına kurulan buhar türübinüyle de elektrik enerjisi
üretilir. Buhar türübinünde kullanılan buhar tekrar yoğunlaşır ve su haline
gelir. Bu su daha sonra ısı değiştiricilere geri gönderilir ve tamamen kapalı
devre olan bir sistemde yeniden kullanılır.
Diğer yandan
ayrıştırma tanklarına geçen mucur, buradan alındıktan sonra yüksek vasıflı
karbon (kok kömürü) olarak değer görür. Bu vasıflı karbon ise, sanayinin birçok
dalında kullanılabilir.
Ayrıca eleme işlemi sırasında gelen artıklar
içinden ayrılan metaller yapılarına göre:
1. Alüminyum
2. Demir
3. Demir ihtiva etmeyen metaller olarak
sınıflandırılıp preslenir ve ihale yolu ile dışarıdaki firmalara verilerek bu
metallerin işlenmesi sağlanır.
Tesiste işlenen katı
atık sonucu elde edilen maddelerse şunlardır:
Yanıcı gaz, kömür,
elektrik, metal, cam, plastik
Bu maddelerden cam,metal
ve plastiğin üretim oranı çöpün bileşimindeki oranlarına göre değişir. Bu
malzemelerin satışından dolayı, her yıl belirli bir kazanç elde edilir. Yani kısaca
çöp paraya dönüştürülür.
Geri dönüşüm projeleri
ile,
• Doğal kaynaklarımız
korunur. Kullanılmış ambalaj ve benzeri değerlendirilebilir atıkların bir
hammadde kaynağı olarak kullanılması yerine, kullanıldığı malzeme için
tüketilmesi gereken hammaddenin veya doğal kaynağın korunması gibi önemli bir
tasarrufu doğurur. Doğal kaynaklarımız, dünya nüfusunun ve tüketimin artması
sebebi ile her geçen gün azalmaktadır. Bu nedenle doğal kaynaklarımızın daha
verimli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
• Enerji tasarrufu
sağlanır. Geri dönüşüm sırasında uygulanan fiziksel ve kimyasal işlem sayısı,
normal üretim işlemlerine göre daha az olduğu için, geri dönüşüm ile malzeme
üretilmesinde önemli bir enerji tasarrufu sağlanır. Geri dönüşüm ile tasarruf
edilen enerji miktarı atık cins ve bileşimine bağlı olarak değişmektedir.
Örneğin bir alüminyum kutunun geri dönüşümü ile %90, kâğıdın geri dönüşümü ile
%60 oranında enerji tasarrufu sağlandığı birçok uzman tarafından ifade
edilmektedir.
• Atık miktarı azalır.
Geri dönüşüm sayesinde çöplüklere daha az atık gider ve buna ek olarak bu
atıkların taşınması ve depolanması kolaylaşır, çünkü artık daha az çöp alanı ve
daha az enerji gerekmektedir.
• Geri dönüşüm ekonomiye
katkı sağlar. Geri dönüşüm sayesinde hammaddelerin azalması ve doğal
kaynakların tükenmesi önlenecek, böylelikle ülke ekonomisine katkı
sağlanacaktır.
Ne dersiniz çöplerin
ülke ekonomisine faydalı olabileceğini hiç düşünmüş müydünüz? En azından bu
yazıyı okuduktan sonra, çöplerin de bir işe yaradığını öğrenen çocuklarımız,
cam şişeleri çöpe atmak yerine; belediyelerin belirli yerlere yerleştirdiği cam
toplama kutularına atarak, hem çevreye, hem de ülke ekonomisine bir katkıda
bulunabileceklerini öğrenebilirler.
Bugüne Özel
Etkinlikler
''Çevre İçin Üç Bin
Dokunuş''
''Üçüncü Çevre
Şöleni''
''EcoFest İstanbul''
''Bisikletimi Seviyorum''
İamistanbultv.com