Sayfayı Yazdır | Pencereyi Kapat | Resimleri Göster

Fındık Piyasasında Son Durum

Açıklama:
Kategori: Köşe Yazarları
Eklenme Tarihi: 22 Şubat 2013
Geçerli Tarih: 02 Mayıs 2024, 09:17
Site: Görele Sol Platformu
URL: http://www.gorelesol.com/yazar.asp?yaziID=13398

FINDIK PİYASASINDA SON DURUM

Bakanlar Kurulu'nun “fındık üreticilerine alan bazlı gelir desteği ve alternatif ürüne geçen üreticilere telafi edici ödeme yapılmasına dair karar”, Resmi Gazete'nin 30 Ocak 2013 tarihli sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Alınan bu kararla 2009’dan beri uygulanmakta olan “Yeni fındık stratejisi”nin 3 yıl (2012-13-14) daha devam etmesinin kararı verildi. 

Hükümetçe uygulamaya koyulan “Yeni Fındık Stratejisi” uygulamasının üzerinden hemen hemen 3,5 yıla yakın bir zaman geçti.

2012 yılı hariç geçen yıllar içinde “fındıkta arz fazlası” oluştu denemez.

Onun içinde alternatif ürüne geçen üreticilere yapılacak “Telafi Edici Ödeme” fazlaca gündeme gelmedi. 

İlk kez bu yıl fındıkta arz fazlası oluştu denebilir.

2012 yılı fındık maliyet fiyatı da 4,71 TL./Kg. olarak açıklandı.

Geçen yılla karşılaştırıldığında fındık fiyatlarında bayağı bir gevşeme oldu.  

Sezon başından bugüne kadar da,Giresun kalite fındığın fiyatı 4.30-5.00 TL.arasında bir seyir izledi.

Piyasada işlem gören fındıkların, çoğunluğunun maliyetinin altında satıldığını söyleyebiliriz. Sektördeki son duruma bakılırsa;

1- Giresun Ziraat Odası Başkanı Özer Akbaşlı; Türkiye’de, 14 il ve 129 ilçede fındık tarımı yapıldığını, çotanak sayımına göre, 2012 yılı tahmini fındık rekoltesinin 707 bin 391 ton olduğunu açıklamıştır. (Giresun rekoltesi 110 bin 168 tondur, geçen yıl ise 53 bin 108 tondu) Daha sonra açıklanan bu rekolte TUİK tarafından 660 bin ton/kabuklu olarak revize edilmiştir.

2- 2012 mahsulü “ Müstahsilden tacire satış” kabuklu fındık miktarı (Kg.) Aralık 2012 ayı sonu itibariyle “Fındık borsalarında tescillenen miktar” 501 bin ton olmuştur. Bu durumda da üreticinin elinde 160 bin ton fındık kalmıştır.

3- Karadeniz İhracatçı Birlikleri (KİB) Koordinatör Başkanı Dursun Oğuz Gürsoy,13 Kasım 2012 tarihli basın açıklamasında “Bu sezon yaklaşık 270 bin ton iç fındık ihracatının yapılması hedefleniyor” dedi. Bu da aşağı-yukarı 540-550 bin ton kabuklu fındık eder, iç tüketimi de buna eklediğimizde, arz fazlasında çok fazlalık olmadığı görülür. 

4- Türkiye, dünya fındık üretiminin yüzde 75’ini tek başına karşılıyor. Son 10 yılın iç fındık ihracat ortalaması 234 bin tondur. Bunun karşılığı 470 bin ton kabuklu fındık demektir. Kaldı ki, yıllık ortalama 100 bin ton kabuklu fındık iç piyasada tüketiliyor. İhracat ve iç tüketim dahil, en az 570 bin ton kabuklu fındığa ihtiyaç vardır.    

5- Türkiye, 2012-2013 fındık ihraç sezonundaki ilk 5 ayında, (31.01.2013 tarihi itibariyle) 166 bin 516 ton iç fındık ihraç etmiştir. Dünya fındık üretim ve ihracatının büyük bölümünü elinde bulunduran Türkiye, ihraç ettiği bu fındık karşılığında 939 milyon 785 bin 239 dolar döviz girdisi sağlanmıştır. Önceki yıla göre bir değerlendirme yapıldığında; Geçtiğimiz ihracat sezonunun aynı dönemindeki fındık ihracatı; 113 bin 934 ton, karşılığında sağlanan gelir de 897 milyon 61 bin 146 dolar olmuştu. Buna göre, içinde bulunduğumuz ihracat sezonunun 01 Eylül 2012–31 Ocak 2013 döneminde, bir önceki sezonun aynı dönemine göre 52 bin 582 ton daha fazla fındık ihracatı olmakla birlikte, ancak 42 milyon 724 bin 93 dolar daha fazla döviz girdisi sağlanmıştır. (Geçen yılki fiyatlara göre hesaplandığında 371.280.725 dolar daha az döviz girdisi elde edilmiştir.)

6- “Yeni Fındık Stratejisi”, Hükümetin 2009-2012 döneminde 3 yıl süreyle uygulayacağı fındık politikasını kapsıyordu. Yeni fındık stratejisinin dayanağını oluşturan Bakanlar Kurulu Kararı 15 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete’de, “Fındık Üreticilerine Alan Bazlı Gelir Desteği ve Alternatif Ürüne Geçen Üreticilere Telafi Edici Ödeme Yapılmasına Dair Karar.” adıyla yayınlanarak yürürlüğe girdi. Artık ovalarda fındık üretimine izin verilmeyecekti. Fındıkta yıllardır devam eden destekleme alımları yerine alan bazlı destekleme sistemi uygulanacaktı. Yeni fındık stratejisinde ruhsatlı alanlarda üretim yapan fındık üreticilerine “Alan Bazlı Gelir Desteği”,ruhsatsız alanlarda fındık üreticiliği yapanlara ise alternatif ürünlere geçmeleri halinde “Alternatif Ürün Desteği” ödenecekti . 2009-2012 yılları arasında 3 yıl süre ile uygulanacak yeni destek modeliyle üreticilere, 2,6 milyar TL destek verilecekti.
Alternatif ürün programı ile; özellikle taban arazilerde fındık yerine alternatif ürüne geçen üreticilere yapılacak desteklerle, katma değeri yüksek ürünlerin yetiştirilmesi sağlanacak, 3 yılın sonunda ruhsatsız alanlarda fındık üretimine izin verilmeyecekti.
Toprak Mahsulleri Ofisi(TMO) veya herhangi bir kuruluş devlet adına fındık alımı yapmayacak. Devlet fındık fiyatı açıklamayacak, fiyat serbest piyasada belirlenecekti.

7- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre; “Yeni fındık stratejisi” kapsamında 2010 yılında 2009 yılı ürünü için 295 bin 575 üreticiye 649 milyon lira, 2011 yılında 2010 yılı ürünü için 339 bin 565 üreticiye 708 milyon lira, 2012 yılında 2011 yılı ürünü için 353 bin 506 üreticiye 707 milyon lira olmak üzere 2 milyar 64 milyon lira alan bazlı gelir desteği ; (Toplam 2 milyar 64 milyon TL. Dolar kuru 1,80 TL. üzerinden 1.146.666.666 dolar eder.) 2009 yılında 327 üreticiye 354 hektarlık alandaki fındık bahçelerinin sökümü için 1,06 milyon lira telafi edici ödeme yapıldığı görülmüştür.

8- Alternatif Ürün Desteğiyle, 176 bin hektar alanda ki fındık bahçelerini sökecek üreticilere, 2009-2012 yılları için toplam 753 milyon TL “telafi edici ödeme” yapılacaktı. 3 yılın sonunda sökülen fındık alanı 1.500 hektarın altında kalmıştır. Belki de bu 3 yıl içinde dikilen alan, sökülenden kat kat fazladır. Bu politika tam bir fiyasko ile son bulmuştur.

9- Giresun Ziraat Odası Başkanı Özer Akbaşlı, mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar sebebiyle oluşan 'yalancı baharın' 2013 üretimi fındığı tehdit ettiğini söyledi. Akbaşlı, "Yaşanan yalancı bahar, yeni mahsul fındıkta mutlaka hasara yol açacaktır" dedi.
Akbaşlı, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Giresun ve yöresinde kış döneminin ortasında olunmasına rağmen adeta yazdan kalma günlerin yaşandığına işaret etti. Sıcaklıkların normal olmadığını vurgulayan Akbaşlı, bu durumun özellikle yeni mahsul fındığı olumsuz yönde etkileyebileceğini aktardı. Akbaşlı, fındığın yılda en az 600 saat soğuklama ihtiyacının bulunduğunu belirterek, fındığın gerekli soğuğu alamaması durumunda ürünün strese gireceğini ve dalında prematüre olarak doğacağını söyledi. 

10- Üretici örgütü Fiskobirlik’in, mali yapısındaki olumsuzlar nedeniyle fındık piyasasında yer almadığı görüldü.

11- Üreticiler için fındık fiyatı belirlenmesinde; maliyet + % 25 kar + yıllık refah payı esas alınmalıdır.

12- Her ürünün fiyatını satıcısı belirlediği halde, fındığın fiyatını genelde alıcısı (tüccar-ihracatçı) belirler. Üretici artık, kimsenin fiyat vermesini beklemeden, maliyetleri esas alarak, fındığına kendisi fiyat koymalıdır. Üretici pazara gelip esnafa “benim şu kadar fındığım var, fiyatı şudur, istersen gel al“demelidir.

13- Bugün fındık fiyatları, ancak maliyeti karşılayacak seviyededir. İzlenen bu politikalarla da bundan başka bir şey beklenmemelidir. Çünkü üretici örgütlü değildir. Ürününe sahip çıkamamaktadır. Bu nedenle de piyasaya müdahale etmesi çok zordur. Her şey piyasanın insafına bırakılmış durumdadır.Bugünkü şartlarda piyasa demek, bir avuç ihracatçı-tüccar demektir. Tüm-Köy-Sen Giresun Temsilciliği adına Orhan Kara

Sayfayı Yazdır | Pencereyi Kapat | Resimleri Göster