HES Davaları İçin Gönüllü Avukatlar Aranıyor

HES Davaları İçin Avukatlar Aranıyor

Doğu Karadeniz başta olmak üzere Türkiye'de hızla artan HES'lere karşı dava açmaya avukat yetişmiyor. Doğudan batıya HES projeleriyle mücadele edecek gönüllü avukatlar aranıyor.

80 vadiden bileşeni olan Derelerin Kardeşliği Platformu bir “Hukuk Çalışma Grubu” oluşturmak için kolları sıvadı. Türkiye’nin dört bir yanından, çevreye ve insana riayet etmeyen “vahşi” HES projelerine karşı 11 yıldır mücadele eden ekip, gönüllü avukatlar bulmak için İstanbul’daydı. Türkiye’de halihazırda proje aşamasında, başlamış veya faaliyette 2000 HES’in yanı sıra 10 bine yakın mikrohes, yani küçük hidroelektrik santrali var. Lisansları alınmış bu HES’lerin ise önünü ise avukatların deyişiyle,  “Ne halk ne hükümet ne hukuk” alabiliyor. Doğu Karadeniz’de sayıları her geçen gün artan 618 HES var. Buna karşılılık sadece Doğu Karadeniz’de açılan 86 davanın, 46’sından 10’una yakını iptal diğerleri yürütmeyi durdurmayla sonuçlandı. Kalan 40 dava mahkeme sürecinde. Açılan davaların ise hemen hepsi kazanıldı. Sadece Giresun’da Pazarsuyu, Gelevere ve Aksu Irmağı üzerinde EPDK tarafından ihale edilen santral sayısı 93. Çalışması bitmek üzere 42 proje var. Açılan toplam dava sayısı ise biri santralin lisans iptaline diğeri ÇED sürecine ilişkin iptal davası olmak üzere yalnızca 2. Av. Alptekin Ocak, “Giresun, bir il üzerinden geldiğimiz süreci gösteriyor. Daha çok avukata ihtiyacımız var” dedi. Artvin de HES’lerle mücadele açısından hukuk desteğine en çok ihtiyaç duyan iller arasında.

DAVALAR PROJELERİN YÜZDE 5’İ KADAR DEĞİL

Derelerin Kardeşliğinin gönüllü avukatları en çok akademisyen ve avukat bulma eksikliğinden yakınıyor. Hukuk Çalışma Grubu oluşturarak yurttaşların mağduriyetine yol açan HES’leri dava etmek için gönüllü avukatlara açık çağrı yapıyorlar. Büyükşehirlerdeki hemşehri ağlarını da harekete geçiren grup, hukuk ve mühendislik bilgisine yerelden ulaşmanın zor olduğunu vurguluyor. Av. Ocak, “Lisans verilmiş, projeye gelmiş, faaliyete geçmiş HES’lerin kaçına dava açılmış ulaşmaya çalışıyoruz. Ortada ciddi ve sistemli bir saldırı var ancak yöre dernekleri ve üç beş avukatın bireysel çabalarıyla mücadele süreci işliyor. Açılmış iptal davaları santral projelerinin yüzde beşine tekabül etmezken bireysel çabalarla bu işin götürülemeyeceği ortada” dedi. HES’lere gönüllü olacak avukatlarda aranan nitelikler ise, ‘yöre halklarıyla birlikte bir tastan yiyip içmesi, gerektiğinde karşıt köylüler arasında dayak yemesi, jandarmaya karşı direnmesi, dava için dilekçe vermesi, keşfe gidip tavır koyması, bilirkişiyle diyaloglarını sıkı tutması ve mümkünse kendi memleketinden olması’ şeklinde sırlanıyor. Ancak farklı illerden gönüllüler de harekete geçse çok iyi olur denilmekte.

İSTANBUL BAROSU’NDAN DESTEK İSTEĞİ

Gönüllü avukatların bu çağrısına aralarında, Halis Yıldırım, Nermin Kaplan, Kazım Erkut Gürel, Fuat Ekin, Meral Hanbayat’ın da olduğu bazı avukatlar destek verirken, Çağdaş Avukatlar Grubu üyesi Av. Kemal Aytaç, “HES diyenleri pes dedirtecek bir komisyon kurmak gerek. Bu İstanbul Barosu’nun HES’e karşı bir komisyonu olabilir. Önceden ve daha hızlı harekete geçebiliriz” diyerek destek verdi. Derelerin Kardeşliği, bütün Türkiye’den gönüllü hukukçuları halkın suyunu, yeşilini, deresini korumaya davet ediyor. 

İSPANYOLLARIN KARADENİZ MACERASI

Derelerin Kardeşliği’nin aktif avukatlarından Remzi Kazmaz, Karadeniz’e milliyetçi yapısı nedeniyle doğrudan giremeyen uluslar arası sermayenin yerli isimlerle kendisini ‘sakladığını’ dile getirdi. Ticaret sicillerine göre en çok İspanyolların Karadeniz derelerine talip olduğunu söyleyen Kazmaz: “Redaş firmasının Andon içme suyu üstüne kurduğu HES’in yüzde 93 İspanyol bir firmaya aitti. Bu firma Çaykara deresinde bir HES kurdu üretime geçtikten sonra santralin tamamını aldı. Fransızlar da İkizdere’deler” dedi. Kazmaz, ‘Ağacı Kamulaştırma Yasası’nın derenin aktığı yatağı da alabilmek için çıkarıldığını belirterek,  “Dereye sahip olmak için sadece DSİ’deki kullanım hakkını almak yetmiyor. Derenin akmış olduğu yatağı aldığın zaman mülkiyet hakkını da elde ediyorsun. O toprağı alabilmek için bir an evvel kamulaştırmak gerekiyor. Kamulaştırma uzun sürmesin diye devlet Ağacı Kamulaştırma Yasası’nı çıkardı” dedi. Kazmaz, “10 MW’ın altındaki HES’lere ÇED istenmiyor. 10-25 Megawat arasındakiler için de ÇED gereklidir derse bile bakanlık değil valilik ve çevre müdürlükleri bunların onayını veriyor” diye ekledi.